De geplande en de spontane stad: Rome in films

Via del Pigneto, Roma 1988 (c) Anna Vos

Het alledaagse Rome is veelvuldig door Pasolini, De Sica, Morante, Moravia en andere linkse intellectuelen in beeld gebracht in boeken en films. Met die films kan een stedenbouwkundige geschiedenis van Roma Capitale worden geschetst. Dat moderne Rome van na 1870 is vergeleken bij het voorbeeldig geplande Amsterdam spontane stad bij uitstek. ‘Mensen zelf’ hebben al sinds eind 19de eeuw het heft in handen genomen en een stukje grond of ruïne gekraakt. Ze bouwen er hun eigen huisje, zoals Vittorio de Sica laat zien in de film Il tetto, het dak, uit 1956. De eigenbouwers groeien uit tot zogenaamde palazzinari, die ook voor derden bouwen. Dit abusivismo is de norm, waartegen de moderne stadsplanning niet is opgewassen. Voortdurend zijn achteraf om redenen van volksgezondheid en veiligheid illegale stadsuitbreidingen gelegaliseerd, zodat de benodigde infrastructuur kon worden gerealiseerd.

In Living in the periphery of Rome (pdf) wordt deze ruimtelijke geschiedenis van Rome verteld aan de hand filmfragmenten.

Spectre (2015) James Bond in Rome