Over sociale ambities en stedenbouw
Bewogen Stad (Hogeschool van Amsterdam) #10 (2023) is gewijd aan Feministische perspectieven op de stad.
In een interview met Eelco van Wijk betoog ik dat het vreemd is om heil te verwachten van architectuur en stedenbouw als het gaat om sociale ambities. We zullen - als architecten, stedenbouwers en landschapsarchitecten - onze verantwoordelijkheid moeten nemen in het maken van ‘goede stenen’: gezonde gebouwen en leefomgevingen, waar mensen zich in allerlei opzichten thuis kúnnen voelen. Dat laatste is niet gegeven met een goede omgeving. Het is de verantwoordelijkheid van bewoners en gebruikers om samen die sociale stad te bouwen.
Rethinking Designing the Social
Het vooroorlogse functionalisme, het naoorlogse humanisme en het recente posthumanisme delen een geloof in Designing the Social. In de jaren tachtig stelde Vrouwenstudies op de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft, ontstaan uit de tweede feministische golf, dit idee van maakbaarheid ter discussie. Architectuur en stedenbouw kunnen veel mogelijkheden bieden, maar zullen nooit echt aansluiten bij maatschappelijke ambities, laat staan sociaal duurzaam zijn.
From housing to architecture, from urban design to city
Er is anno 2022 een groot tekort aan (betaalbare en duurzame) woningen. Tal van partijen breken zich het hoofd: voor wie, wat, waar, hoe en vooral hoe snel. Het Ministerie van Maak, opgericht door bureau ZUS (Rotterdam), biedt haar hulp aan met de innovatieve verbeeldingskracht van ontwerpers. Een grote verzameling projecten van tal van ontwerpbureaus is nu bij de IABR tentoongesteld.
Het initiatief van ZUS doet mij denken aan de vereende krachten die illustere gezelschappen als de vooroorlogse De 8 en Opbouw, en de naoorlogse Studiegroep Woningarchitectuur opbrachten om met hun kennis de woningbouw kwalitatief te stimuleren. Snijdt die intuïtieve vergelijking hout, of is de wens de vader van de gedachte?
Women’s Studies in Architecture in the Post-feminist Era
Met deze Engelse vertaling van Vrouwen en de Stad. Vrouwenstudies Bouwkunde in het Post-feministische Tijdvak willen wij, Heidi de Mare en Anna Vos, onze bevindingen uit de jaren tachtig van de vorige eeuw toegankelijk maken en delen met jongere generaties vrouwen.
Want er is tegenwoordig weer volop aandacht voor ‘vrouwen en architectuur’ en ‘vrouwen en design’. Zoals bijvoorbeeld in Mevrouw De Architect (A.Zine 2021), de tentoonstelling Donne in Architettura / Women in Architecture in het MAXXI in Rome (16 december 2021 > 11 september 2022), de tentoonstelling Here we are! Vrouwen in Design 1900-today in de Kunsthal in Rotterdam (18.06.2022 > 30.10.2022), de Feministische ontwerpstrategieën als onderdeel van de tentoonstelling Het ontwerp van het sociale in Het Nieuwe Instituut.
Vrouwenstudies Bouwkunde
Noortje Weenink ontdekte in 2020 dat er 40 jaar geleden een vak Vrouwenstudies bestond aan de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft: ‘Wat begint met een activistische seminar over de onderdrukking van de vrouw op de faculteit en in het vakgebied, groeit uit tot een afdeling waarin de rol van gender in architectuur en stedenbouw op cultureel-antropologische en cultuur-historische wijze wordt onderzocht.’
Vrouwen aan de TU Delft
In 2020 is op initiatief van het College van Bestuur van de TU Delft een digitale tentoonstelling gemaakt met de titel Novieten, zoals vrouwelijke studenten ooit werden genoemd. De inleiding bij de tentoonstelling schrijft: ‘Ondanks het toenemende aantal “novieten” en de lange geschiedenis van vrouwelijke studenten en onderzoekers in Delft, staat de universiteit tegenwoordig nog steeds te boek als een mannengemeenschap.
Ruimtelijke Rituelen in huis en stad
Rituelen zijn van alledag en iedereen: een ommetje, een terrasje pakken, op een bankje voor je huis zitten, de huldiging van een winnend voetbalteam, een muziek- of foodfestival, de Pride, een huwelijksfeest, etc..
Urban Rituals in Italy and the Netherlands
Hoe kunnen we systematisch nadenken over het gebruik van architectuur en stedelijke ruimte? En wat betekent dat voor het ontwerpen en bouwen? Dat is de centrale vraag die Heidi de Mare en Anna Vos in deze bundel stellen. Zij ontwikkelen daartoe een denkmodel dat expliciet afstand neemt van de denktraditie waarin architectuur en stedenbouw gelegitimeerd worden door sociale en economische ambities, dan wel in diskrediet gebracht wanneer niet (meer) aan die ambities wordt voldaan.
Zedelijkheid en zelfbeheer
Recent worden zogenaamde microwoningen en semi-zelfstandige wooneenheden gebouwd om aan de gigantische vraag naar woningen voor jongeren te voorzien. Dergelijke ‘niet-gezinswoningen’ zijn geen nieuwe uitvinding, maar voegen zich in een reeks van projecten die sinds 1850 voor alleenstaanden zijn geïnitieerd.