Over sociale ambities en stedenbouw
Bewogen Stad (Hogeschool van Amsterdam) #10 (2023) is gewijd aan Feministische perspectieven op de stad.
In een interview met Eelco van Wijk betoog ik dat het vreemd is om heil te verwachten van architectuur en stedenbouw als het gaat om sociale ambities. We zullen - als architecten, stedenbouwers en landschapsarchitecten - onze verantwoordelijkheid moeten nemen in het maken van ‘goede stenen’: gezonde gebouwen en leefomgevingen, waar mensen zich in allerlei opzichten thuis kúnnen voelen. Dat laatste is niet gegeven met een goede omgeving. Het is de verantwoordelijkheid van bewoners en gebruikers om samen die sociale stad te bouwen.
Schetsboek Samen HavenStad Maken
Het traject Samen HavenStad Maken kreeg op 4 oktober 2024 een (voorlopig?) einde met de aanbieding van het Schetsboek – aanvulling op het Integraal Raamwerk Havenstad - aan de wethouder Ruimtelijke Ordening Reinier van Dantzig.
Inspraak, Samen Stad Maken, Participatie. Het is makkelijk gezegd, maar het een is het ander niet en de praktijk is weerbarstig. Hoe is de samenwerking in het traject Samen HavenStad Maken verlopen?
Veldateliers Westerparkhaven
De Buren van Haven-Stad Zuid-West zijn in de zomermaanden van 2023 op ontdekkingsreis geweest. Doel was om delen van het gebied van Haven-Stad aan de zuidkant van het IJ aan den lijve te ervaren, te zien en dus begrijpen waar fysieke obstakels liggen, te zien en voorstelbaar te maken waarin nieuwe mogelijkheden liggen. En vervolgens hebben we onze bevindingen op kaart opgetekend.
Ontwerpen op locatie
In dit artikel pleit ik voor een manier van ontwerpen die open staat voor onze lijfelijke ervaringen van de ruimte en de materialen van de stad, van ‘de stenen’. Ons gehobbel over keien, gebanjer door de modder, getrippel over marmer, ons genieten van uitzicht en van beslotenheid, ons laven aan de geur van groen en ook van water, dat type alledaagse kennis, het weten van het lichaam, zouden professionals en bewoners daadwerkelijk kunnen delen. Ontwerpen ‘op locatie’ biedt mogelijkheden om die kennis te verbinden met het meer rationele planproces.
Ateliers Haven-Stad Zuid-West
Atelier Haven-Stad Zuid-West is van start. Het gaat over de toekomst van het gebied grofweg tussen Haarlemmertrekvaart en het IJ, en tussen de Haparandaweg en de A10. In een ‘stad voor iedereen’ zijn ook de buren uit aangrenzende buurten, die hier nu al wandelen, sporten, inkopen doen, fietsen, naar de zeeschepen kijken, vissen, direct betrokkenen.
Rethinking Designing the Social
Het vooroorlogse functionalisme, het naoorlogse humanisme en het recente posthumanisme delen een geloof in Designing the Social. In de jaren tachtig stelde Vrouwenstudies op de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft, ontstaan uit de tweede feministische golf, dit idee van maakbaarheid ter discussie. Architectuur en stedenbouw kunnen veel mogelijkheden bieden, maar zullen nooit echt aansluiten bij maatschappelijke ambities, laat staan sociaal duurzaam zijn.
From housing to architecture, from urban design to city
Er is anno 2022 een groot tekort aan (betaalbare en duurzame) woningen. Tal van partijen breken zich het hoofd: voor wie, wat, waar, hoe en vooral hoe snel. Het Ministerie van Maak, opgericht door bureau ZUS (Rotterdam), biedt haar hulp aan met de innovatieve verbeeldingskracht van ontwerpers. Een grote verzameling projecten van tal van ontwerpbureaus is nu bij de IABR tentoongesteld.
Het initiatief van ZUS doet mij denken aan de vereende krachten die illustere gezelschappen als de vooroorlogse De 8 en Opbouw, en de naoorlogse Studiegroep Woningarchitectuur opbrachten om met hun kennis de woningbouw kwalitatief te stimuleren. Snijdt die intuïtieve vergelijking hout, of is de wens de vader van de gedachte?
Women’s Studies in Architecture in the Post-feminist Era
Met deze Engelse vertaling van Vrouwen en de Stad. Vrouwenstudies Bouwkunde in het Post-feministische Tijdvak willen wij, Heidi de Mare en Anna Vos, onze bevindingen uit de jaren tachtig van de vorige eeuw toegankelijk maken en delen met jongere generaties vrouwen.
Want er is tegenwoordig weer volop aandacht voor ‘vrouwen en architectuur’ en ‘vrouwen en design’. Zoals bijvoorbeeld in Mevrouw De Architect (A.Zine 2021), de tentoonstelling Donne in Architettura / Women in Architecture in het MAXXI in Rome (16 december 2021 > 11 september 2022), de tentoonstelling Here we are! Vrouwen in Design 1900-today in de Kunsthal in Rotterdam (18.06.2022 > 30.10.2022), de Feministische ontwerpstrategieën als onderdeel van de tentoonstelling Het ontwerp van het sociale in Het Nieuwe Instituut.
London Lea Valley
London Lea Valley. Hoe ziet het gebied eruit 10 jaar na de Olympische Spelen in 2012? In welke mate is de belofte van legacy ingelost?
Almere Duin
Almere Duin is een waarlijk uitzonderlijke plek, waar het duinlandschap aan het IJmeer de boventoon voert en de woningen ‘te gast’ zijn.
Houtveempark
Vergroening van het voormalige Houtveemkanaal - waaraan de monumentale Houtveemhal is gelegen - biedt de kans om niet alleen ‘een ecologische verbinding voor bewoners’ te maken.
Van NIMBY naar dialoog
Een van de reacties die het Paroolartikel over de Haparandadam opriep was het verwijt van NIMBY-gedrag. Bewoners maken zich inderdaad druk over de achtertuin, maar ook over zaken verder van huis. Hoe kan er een dialoog ontstaan tussen bewoners en verantwoordelijke ambtenaren en politici?
Haparandadam
Een van de ideeën van het Ruimtelijk Raamwerk Havenstad is de aanleg van een drijvend park langs de Haparandadam. Buurtbewoners vinden dit op grond van hun eigen wandelervaringen een onzalig idee.
Stad en Haven aan elkaar vast wandelen
De voetgangers- en groenstructuur moet een structurerend principe zijn voor de herontwikkeling van Havenstad Zuid-West. Met zo’n ‘ecologische structuur voor bewoners’ kunnen bestaande buurten, Spaarndammerbuurt, Staatsliedenbuurt, Centrale Markt-buurt en Bos en Lommer, vanzelfsprekend worden verbonden met het grootschalige landschap van de haven.
Havenstad Raamwerk 2021: een plankritiek
Voorjaar 2021 heeft de gemeente het Integraal Raamwerk Haven-Stad voorgelegd voor inspraak. Daarop zijn 399 inspraakreacties ingediend, door ondernemers en particulieren, bewoners dus. Mijn zienswijze stelt vragen bij het vasthouden aan uitgangspunten uit 2017, alsof de wereld sindsdien niet ingrijpend veranderd is.
Havenstad en utopie
Op 19 oktober 2020 vond er in museum ’t Schip een symposium plaats over Taut, Stedenbouw en Utopie. De plannen voor Havenstad waren de gevalstudie. Anna Vos stelde in haar lezing Ontwerp en Utopie in Havenstad kritische vragen bij het stadsbeeld dat de Ontwikkelingsstrategie Havenstad uit 2017 voor de toekomst schetst.
Eeuwig Stad Maken
Interacties tussen mensen en stenen in Testaccio, Rome – In dit antropologisch proefschrift (UvA 2020) heb ik in navolging van Tim Ingold (2011) het begrip inhabitare geïntroduceerd, om de tweedeling tussen bouwen en wonen - als activiteiten van professionals respectievelijk ‘gewone’ bewoners - te overstijgen.
De geplande en de spontane stad: Rome in films
Stadsontwikkeling omvat de praktijken van professionals maar evengoed het vanzelfsprekende doen en laten van bewoners. Dat alledaagse Rome is veelvuldig door Pasolini, De Sica, Morante, Moravia en andere linkse intellectuelen in beeld gebracht in boeken en films. Met die films kan een stedenbouwkundige geschiedenis van Roma Capitale worden geschetst.
Rome als event city
Het is gezien de gelaagdheid van Rome niet eenvoudig om er iets te veranderen of te bouwen. Archeologische praktijken vormen een eigenzinnige macht, die stedelijke ontwikkelingen vooral nog blokkeren. Maar eens in de zoveel jaar komen ingrijpende plannen in een versnelling, om de stad op te poetsen voor het heilig jaar. Zo ook voor het heilig jaar in 2000.
Ruimtelijke Rituelen in Testaccio
De wijk Testaccio in Rome biedt sinds het begin van de jaartelling plaats aan een reeks van opmerkelijke rituelen. Anna Vos schetst de veranderingen en continuïteiten- in ruimte en in gebruik - in de eeuwenlange geschiedenis van de wijk.